Ekspertyza ornitologiczno-chiropterologiczna jako dokument niezbędny do prowadzenia prac budowlanych w budynkach, w szczególności termomodernizacji

• sty 15, 2019
• MIR Consulting

Rozwój przemysłu i działalność człowieka przyczyniły się do degradacji naturalnego środowiska bytowania  nietoperzy i ptaków. Ze względu na ciągłą antropopresję i zmniejszającą się liczbę dostępnych kryjówek organizmy te zwiększyły swój zasięg występowania i zaczęły tworzyć swoje siedliska w krajobrazie przekształconym przez człowieka – szczególnie w spękanych ścianach budynków oraz  na strychach, czy w piwnicach.

Duża ilość pokarmu oraz mała liczba drapieżników spowodowały, że osiedla budowlane stały się dla znacznej ilości gatunków ptaków ważnym miejscem gniazdowania. W Polsce występują gatunki ptaków, które powszechnie za miejsce swojego schronienia wybierają właśnie zabudowania, a należą do nich między innymi: sroka, pustułka, gołąb miejski, wróbel, jerzyk, kopciuszek, sierpówka, płomykówka, oknówka czy dymówka. Wszystkie występujące w Polsce gatunki nietoperzy podlegają ochronie ścisłej, a według Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska jest ich obecnie 25, z których przeważająca ilość (przynajmniej okresowo) ma swoje siedliska w budynkach na terenach antropogenicznych. z wszystkie są pod ochroną.

Obecnie bardzo ważnym problemem istniejącym w Polsce jest jakość powietrza. Ciągle wzrastająca ingerencja człowieka w środowisko naturalne spowodowała pogorszenie się stanu powietrza, wód, gleby i innych elementów środowiska. W związku z chęcią zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska powstał program Ministerstwa Środowiska pod tytułem „Czyste Powietrze”, który będzie realizowany w latach 2018-2029. Program ten ma na celu zwiększenie efektywności energetycznej w kraju między innymi poprzez dotacje na termomodernizację budynków, co będzie wiązało się ze wzrostem ilości tego typu inwestycji. Inwestycje te mają swoje zalety jak i wady. Do pozytywnych skutków termomodernizacji budynku można z pewnością zaliczyć zmniejszenie zużycia energii, co łączy się z mniejszym zanieczyszczeniem środowiska, jednak ma to także swoje wady związane z degradacją i dewastacją siedlisk ptaków i nietoperzy poprzez płoszenie organizmów, a nawet ich zabijanie w wyniku utknięcia w zamurowanej szczelinie.

Początkowym obowiązkowym etapem postępowania dotyczącego termomodernizacji budynku jest zlecenie dla doświadczonego specjalisty przeprowadzenia monitoringu chiropterologicznego (chiropterologia – nauka o nietoperzach) i ornitologicznego (ornitologia – nauka o ptakach) oraz wykonania ekspertyzy ornitologicznej i chiropterologicznej, które określą występowanie chronionych gatunków ptactwa i nietoperzy  na terenie planowanej inwestycji.

Ekspertyza ptasia i chiropterologiczna są dokumentami mającymi na celu ochronę ptaków i nietoperzy. Ekspertyzy te sporządza się by zapobiec nieumyślnemu zniszczeniu siedlisk chronionych gatunków ptaków i nietoperzy podczas planowanej inwestycji i są przygotowywane w formie raportu ornitologicznego czy raportu chiropterologicznego.

Zaleca się aby inwentaryzacja przyrodnicza była przeprowadzana w przedziale od 15 marca do 15 października w sezonie lęgowym poprzedzającym planowaną termomodernizację. Należy unikać inwentaryzacji budynków w jesieni i ziemie ze względu na niewiarygodne wyniki.

Analiza przyrodnicza polega na określeniu możliwych punktów  występowania ptaków i nietoperzy, czyli miejsc takich jak wolne szczeliny pod parapetami, szczeliny w uszkodzonej elewacji, szczeliny pod dachówkami czy  otwory wentylacyjne. Miejsca takie należy zabezpieczyć poza okresem lęgowym ptaków (od 16 października do 28 lutego) i utworzyć na budynku bądź pobliskich drzewach budki lęgowe dla wysiedlonych osobników.

W wypadku zaobserwowania na terenie budynku przeznaczonego do termomodernizacji występowania chronionych gatunków ptaków i nietoperzy, należy złożyć do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska wniosek dotyczący pozwolenia na rozpoczęcie prac. W przypadku gdy przeprowadzone prace będą skutkować zniszczeniem miejsc bytowania osobników należy dokonać kompensacji przyrodniczej przykładowo poprzez rozmieszczenie w okolicy skrzynek dla ptaków i nietoperzy .